Monday, November 9, 2009

Psychology Training

ဆိုက္ကိုကို စိတ္ဝင္စားခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ… ဒါေပမဲ့ Main ထဲမွာသင္တဲ့ လက္ေတြ႕စိတ္ပညာက သိပ္မေကာင္းဘူးလို႕ ေျပာၾကေတာ့ သြားမတက္ျဖစ္ဘူး… သူမ်ားေတြေတာ့ ဆိုက္ကိုရိွလား မရိွဘူး မသိဘူး.. ခ်ီတာမွာေတာ့ ဆိုက္ကိုရိွတယ္.. ကိုယ့္ဘာသာေလ့လာတတ္သလို တစ္ျခားသူေတြရဲ႕ ဆိုက္ကိုကိုလဲ ေသခ်ာေလ့လာဖူးတယ္… အခုေတာ့ ခင္ျမတ္ စိတ္ဝင္စားတဲ့ ဘာသာကို  သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ ေခၚမႈေၾကာင့္ ဆိုက္ကိုနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး သင္တန္းတစ္ခုကို (၂၄.၁၀.၀၉) မွ (၂၈.၁၀.၀၉) ထိ ငါးရက္ တက္ခဲ့ရပါတယ္… ငါးရက္ေပမဲ့ တစ္ဘဝလံုးမွာ လံုးဝျပန္မရႏို္င္ေတာ့တဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ… ရိုးသားမႈေတြ .. သူငယ္ခ်င္းေတြ.. အေတြ႕ အၾကံဳေတြ.. အရမ္းေတာ္တဲ့ဆရာရ႕ဲ သင္ေပးမႈေတြကို ရခဲ့ပါတယ္.. အမွတ္တရေတြ တစ္သီတစ္တန္းၾကီး ရခဲ့ပါတယ္.. ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့ဘူး……….. GWEN ေရ…
ဒီသင္တန္းကိုတက္ေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြက ဆိုက္ကိုဆိုတိုင္း အရူးလို႕ ေတြးၿပီး ရယ္ၾကတာကို မုန္းမိတယ္.. လူတိုင္းမွာ ဆိုက္ကို ရိွတယ္ဆိုတာ သင္တန္းတက္ဖူးမွ သိလိမ့္မယ္.. ဘုရားေတာင္ ေဟာေသးတာပဲ.. လူတိုင္းက အရူးေတြပဲဆိုတာကို.. ဒါကို လူေတြက မသိၾကတာလား…. လမ္းေပၚမွာ ငိုခ်င္တိုင္းငို…ေအာ္ခ်င္တိုင္းေအာ္.. ေနခ်င္တိုင္းေနမွ အရူးမဟုတ္ပါဘူး… တကယ္ေတာ့ လူတိုင္းမွာ စိတ္ဒဏ္ရာေတြရိွၾကစၿမဲပါ.. ဒါေတြကိုသာ နားလည္ေပးႏိုင္ရင္ လူေတြ ရန္ျဖစ္ေတာ့ပါ့မလား ??? ဒီသင္တန္းတက္ၿပီးမွ ေအာ္ ေလာကမွာ ခ်ီတာထက္အေျခအေန ဆိုးတဲ့လူေတြ ရိွေသးတာေတြ႕ရေတာ့ ငါ အားမငယ္သင့္ဘူးလို႕ ထင္မိတယ္.. သင္တန္းငါးရက္မွာ သင္ခဲ့ရတဲ့စာေတြနဲ႕ ကစားရတဲ့ ဂိမ္းေတြက ဆက္စပ္မႈေတြ ရိွေနတယ္.. ငါးရက္အတြင္းမွာ ငါးႏွစ္ေလာက္ သိခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို မေျပာခဲ့ဘူးတာေတြကို ေျပာမိၾကတယ္.. အဲဒါဘာေၾကာင့္ပါလဲ GWEN ရဲ႕ စနစ္က်တဲ့သင္ေပးမႈေၾကာင့္ အခ်င္းခ်င္းမွာ TRUST ဆိုတာ ရိွလာခဲ့တယ္.. စကားလံုးငါးလံုးထဲ ဆိုေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတဲ့အခဲမွာ သူပါတယ္ေလ… ခင္ျမတ္ လဲ GWEN ကိုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရင္ဖြင့္ခဲ့တယ္.. သူက ဘယ္သူ႕ကိုမွ ျပန္မေျပာဘူးဆိုတဲ့ တကယ္ေတာ္တဲ့ COUNSELOR တစ္ေယာက္ဆိုတာ ယံုလို႕ပဲ…

အဲဒီသင္တန္းတက္ရင္း good counselor တစ္ေယာက္ရဲ႕ လိုအပ္တဲ့အရည္အခ်င္းေတြ … သိခဲ့ရတယ္.. သူတို႕ ႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရိွတဲ့ counselor နဲ႕ client ၾကားက ေမတၱာေရးကိုဘယ္လိုေျဖရွင္းလဲဆိုတာေတြပါ.. ဗဟုသုတရခဲ့တယ္..
ခင္ျမတ္လဲ good counselor တစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္တယ္… လိုအပ္တဲ့အရည္အခ်င္းေတြကေတာ့ ….
6 most important attitudes of a good counselor:
1) RESPECT
Client ကို ေလးစားရမယ္.. သူ႕ကိုယ္ ဆက္ဆံတဲ့အခါ ေႏြးေထြးရမယ္.. တစ္ျခားကိစၥေတြေပၚလာရင္လဲ ေဆြးေႏြးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဆြးေႏြးတာကိုပဲ အာရံုစိုက္ရမယ္.. ဖုန္းေတြဘာေတြ ပိတ္ထားသင့္လွ်င္ ပိတ္ရပါမယ္..
2) NEUTRALITY
သူ႕ကို ဆက္ဆံတဲ့အခါ အရိုးခံျဖစ္ရမယ္ … အဲဒါ အေရးၾကီးတယ္..
3) CONFIDENTIALITY
သူရဲ႕ ကိစၥမွန္သမွ်ကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ဖို႕အတြက္ ကိုယ့္မွာ တာဝန္ရိွတယ္ ဆိုတာ အၿမဲသိေနရမယ္.. client အေၾကာင္းကို မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ ေျပာမျပရပါ။ အေျခအေနႏွစ္ရပ္ေရာက္ရင္ေတာ့ ခ်ိဳးေဖာက္ခြင့္ ရိွပါတယ္.. အဲဒီအေျခအေနေတြကေတာ့ Client က ကိုယ့္အသက္ကို ရန္ရွာတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတစ္ပါး အသက္ကို ထိခိုက္မည့္ ကိစၥမ်ိဳး လုပ္မယ္ဆိုရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ခ်ိဳးေဖာက္ႏိုင္ပါတယ္။
4) RELIABILITY
ယံုၾကည္မႈရိွေအာင္ တည္ေဆာက္ရမယ္.. Client ယံုၾကည္ေအာင္ ကိုယ့္ဘက္ကလဲ သူယံုၾကည္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ရမယ္..
5) CONSISTENCY
Client နဲ႕ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ သူဘက္က တစ္ကယ္တမ္း ခံစားေနတဲ့အရာကို မေျပာမခ်င္း ဇြဲရိွရိွနဲ႕ ေစာင့္ရပါမည္။
6) PATIENCE
Client နဲ႕ေဆြးေႏြးစဥ္ အခ်ိန္ၾကာႏိုင္တယ္.. တစ္ခါတစ္ေလ လူမႈေရး ျပႆနာေတြလဲ ၾကံဳႏိုင္တာမို႕ ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္လို႕ လာေျပာတဲ့ သူ ကို စိတ္ရွည္စြာနဲ႕ နားေထာင္ေပးရမွာပါ.. အဲဒီအတြက္ Good listener ျဖစ္ရပါဦးမယ္..
ဒီအခ်က္ေတြနဲ႕အတူ ေရွာင္ရမည့္ အခ်က္ေတြလဲရိွေသးတယ္.. ခ်က္ခ်င္းၾကီး အလ်င္အျမန္ အၾကံေပးတာမ်ိဳး၊ ကိုယ္က ေဝဖန္ဆံုးျဖတ္ တာမ်ိဳး.. နဲ႕ ေသခ်ာ နားစိုက္မေထာင္ဘဲ.. ေမးခြန္းေတြ ေမးျခင္းပါဘဲ.. Counselor တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ အၾကံေပးလို႕မရပါဘူး.. သူ ကို ျဖစ္သင့္တာကို Guide line ခ်ေပးသလိုမ်ိဳး ေျပာတာပဲ ျဖစ္ရပါမယ္တဲ့.. အရမ္းေကာင္းတဲ့ ဗဟုသုတပါဘဲ.. ကဲ အားလံုး ေက်နပ္မယ္ လို႕ ထင္ပါတယ္.. ေနာက္ထပ္ေရးေပးခ်င္တာေတြရိွပါေသးတယ္ … ေသခ်ာေလ့လာၿပီးရင္ေပါ့….

(GPSN မွသူငယ္ခ်င္းမ်ားကို သတိရလ်က္.. Gwen၊ ေရႊဝတ္မႈန္၊ ထိုက္ဆိုင္နဲ႕ Hazlitt တို႕ကို အရမ္း ေက်းဇူးတင္လ်က္)

Sunday, November 8, 2009

ဆရာဝန္မ်ား ဖတ္သင့္ေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ (သို႕မဟုတ္) ရဲတိုက္

အခုတေလာ ဘာပို႕စ္မွ မတင္ျဖစ္တာ ေတာ္ေတာ္ၾကာၿပီပဲ.. စာအုပ္ေတြေတာ့ မဟားတရားကို ဖတ္ေနပါတယ္ကြယ္… အထီးက်န္ခ်ိန္မွာ အေဖာ္မြန္ေကာင္းကေတာ့ စာအုပ္ပါဘဲ… ေသခ်ာပါတယ္.. ခ်ီတာအခုတေလာ လိမ္မာေနတယ္.. အိမ္ကိုေစာေစာျပန္တယ္… တတ္ႏိုင္ သေလာက္ေတာ့ အိမ္မွာပဲ ေနတယ္ေပါ့… ဒါေပမဲ့ ခ်ီတာ လုပ္ခ်င္တာေတြအမ်ားၾကီး… ဖတ္ခ်င္တာေတြအမ်ားၾကီး.. ေလ့လာ ခ်င္တာေတြလဲ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္… ခ်ီတာ ခ်စ္သူကေတာင္ လုပ္ခ်င္တာမ်ားလြန္းတယ္လို႕ ေျပာဖူးတယ္… သူ ရိွတဲ့အခ်ိန္ သူ႕ကို အခ်ိန္ေပးရေပမဲ့.. သူမရိွေတာ့ ခ်ီတာရဲ႕အခ်ိန္ေတြကို စာအုပ္ေလးေတြက အေဖာ္လုပ္ေပးခဲ့တယ္.. စာအုပ္ေတြဝယ္တယ္..သူငယ္ခ်င္း ေတြနဲ႕ အခုတေလာ လဲဖတ္မိတယ္… ရဲတိုက္ဆိုတဲ့စာအုပ္ေလးကို ဖတ္သာ ဖတ္ၿပီးသြားတယ္ စာအုပ္တစ္အုပ္လံုး နားလည္ေပမဲ့ ဘာလို႕ ရဲတိုက္လို႕ ေပးရသလဲဆိုတာေတာ့ တကယ္မသိဘူး.. ဉာဏ္တိမ္တာပဲေနမွာ

ဒီစာအုပ္ကေတာ့ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္အေၾကာင္းပါ… ဒါေပမဲ့ ေဆးပညာေလာကအေၾကာင္းဆို ပိုမွန္ပါမယ္.. လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္ ေက်ာ္ေလာက္က ၿဗိတိန္ရဲ႕ ေဆးပညာေလာကကို ဇာတ္လမ္းေက်ာရိုးယူထားပါတယ္… ေက်ာက္မီးေသြးသမားေတြရဲ႕ ဘဝ၊ ဆရာဝန္ဆိုတာ ေဆးကုတာ တစ္ခုထဲနဲ႕ မၿပီးဘူးဆိုတာေတြ (လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ လူေတြေကာင္းစားဖို႕အတြက္ မိလႅာပိုက္ေတြကို ဗံုးခြဲသင့္ရင္ ခဲြရမည္ဆိုတဲ့ လူစားမ်ိဳး)၊ ဆရာဝန္ေလာကမွာရိွတဲ့ စီနီယာဆရာဝန္ေတြရ႕ဲ လာဘ္စားမႈ၊ အဲလို မသမာ ဆရာဝန္ေတြၾကားထဲ ေရာက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ့္က်င့္တရားပ်က္သြားေသာ ဆရာဝန္အား ဇနီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ လမ္းမွန္သို႕ေရာက္ေအာင္ ပို႕ေပးခဲ့ႏိုင္မႈ၊ ဇနီးေကာင္းတစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ ေကာင္းစြာ ပါရမီျဖည့္သြားပံု၊ ဆရာဝန္မဟုတ္ဘဲ ေရွ႕ေနျဖင့္ ဘြဲ႕ရေသာ္လည္း လူသားအားလံုးကို အဆုတ္ေရာဂါနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး သုေတသနလုပ္ခဲ့ရာမွ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ လူတစ္ေယာက္အေၾကာင္း (ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္တိုင္းကိုလဲ မေလးစားသင့္သလို၊ ဆရာဝန္လိုင္စင္မရိွတိုင္းလဲ ေလးစားသင့္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရိွေသးတယ္ဆိုတာ သိခဲ့ရတယ္)၊ ေဆးပညာေလာက ေကာင္းစားဖို႕အတြက္ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ဘဝ စေတးရေတာ့မဲ့ ဆဲဆဲ မဟုတ္မခံတတ္ေသာ ေျဖာင့္မွန္တဲ့ ဆရာဝန္ေၾကာင့္ ေဆးေလာက တိုးတက္သြားခဲ့ပံု စတဲ့ ရသေပါင္းမ်ားစြာကို ခံစားလိုက္ရပါတယ္။ ဆရာဝန္လုပ္မည့္ လူမ်ား ဖတ္သင့္တဲ့ စာအုပ္ပါဘဲ။

ဒီစာအုပ္ကို သူငယ္ခ်င္းဆရာဝန္ေကာင္မေလး ဆီက ဖတ္ရတာပါ… အခုေခတ္မွာလဲ ဒီလိုမ်ိဳးေတြရိွေနဆဲပါဘဲ…. ခ်ီတာတို႕ အသက္ၾကီးရင္ ေဆးကုဖို႕ ေတာ္ေတာ္ခက္သြားပါၿပီ…. အခုေခတ္ ေဆးေက်ာင္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အြန္လိုင္းမွာပဲ အခ်ိန္ကုန္ ေနၾကလို႕ပဲ.. တကယ္လို႕သာ သူတို႕ေတြသာ ကုမယ္ဆိုရင္ ကုမခံရဲဘူး.. ဒါက သူတို႕ အျပစ္တစ္ခုထဲလား မဟုတ္ပါဘူး…မိဘေတြဆီမွာလဲ အျပစ္ရိွပါတယ္.. အမွတ္ေကာင္းတိုင္း မလုပ္ခ်င္တဲ့ ဆရာဝန္အတင္းလုပ္ခိုင္းေတာ့ ဘယ္သူကမွ ဝါသနာမပါတာ မလုပ္ခ်င္တာ သဘာဝက်ပါတယ္… မိဘမ်ားအေနျဖင့္ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးတာ မွန္ေစခ်င္တယ္… ခင္ျမတ္မွာ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ရိွခဲ့ဖူးတယ္.. သင္တန္း တစ္ခုမွာ ဆံုခဲ့တာပါ.. သူက သူ႕ကိုယ္သူ စမိတ္ဆက္ကတည္းက သူေဆးေက်ာင္းတက္မွာပါ.. သူလုပ္ခ်င္တာ တကယ္ေဆးကုတဲ့ ဆရာဝန္တဲ့.. အဲလို ဆရာဝန္မ်ိဳးေတြ မ်ားမ်ားရိွသင့္တယ္.. ဒါေပမဲ့ ကံဆိုးရွာတဲ့ သူငယ္ခ်င္းကို ေသြးကင္ဆာ ဆိုတဲ့ေကာင္က သူ ေဆးေက်ာင္း မတက္ခင္မွာပဲ သူ႕ကို ဒီဘဝထဲက ဆြဲထုတ္သြားပါတယ္…

အခု ေဆးေလာကၾကီးက စိတ္ပ်က္စရာပါ.. ခင္ျမတ္ ေဆးကုမၸဏီမွာ လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္.. ဆရာဝန္ prescribe လုပ္ဖို႕အတြက္ ေပးလိုက္ရတဲ့ ပိုက္ဆံ… ေဂါက္အိတ္ဆို ေဂါက္အိတ္.. ဒင္နာဆို ဒင္နာ.. ဆရာဝန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား (အကုန္မဆိုလိုပါ) က အၾကီးစား သူေတာင္းစားေတြနဲ႕ တူပါတယ္.. ခ်ီတာေျပာတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေနာ္.. သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ေျပာဖူးတယ္. သူဆရာဝန္တစ္ေယာက္ဆီ သြားျပဖူးတယ္တဲ့… သူ႕အေဒၚေကာ သူေကာ သြားျပတိုင္း အဲဒီေဆးပဲေပးသတဲ့ကြယ္.. မကုန္မခ်င္းမ်ား ေရးေနေရာ့လား??? ခင္ျမတ္ ေနမေကာင္းလို႕ အထူးကုေဆးခန္းမွာ တစ္ခါသြားျပဖူးတယ္.. အဲဒီဆရာမက မညွာမတာ ေျပာလိုက္ပါတယ္. ဘယ္ေလာက္စိတ္တိုဖို႕ေကာင္းလဲ …. ေစတနာမရိွ၊ ေငြသာျမင္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြနဲ႕ ျပရတာ .. အိမ္မွာ ေရာဂါျဖစ္ေနတာကမွ ေတာ္ဦးမယ္.. အထူးကုေဆးခန္းမွာ ကိုယ့္အလွည့္ ေရာက္ဖို႕ ေလးနာရီတိတိ ငုတ္တုတ္… ၿပီးေတာ့လဲ မသက္သာဘူး.. ဘယ္ေလာက္မ်ား ဆိုးသလဲလို႕.. အဲဒီကတည္းက စိတ္ကုန္ေနပါၿပီ….. ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ပဲ ေနမေကာင္းျဖစ္ေအာင္ ေနပါေတာ့မယ္ကြယ္…

တကယ္တမ္းေတာ္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြလဲ ရိွပါတယ္။ ေဒါက္တာ သူၾကြယ္ခန္႔စိုးဆိုတဲ့ ခင္ျမတ္ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ဆိုရင္ အားတဲ့အခ်ိန္ေတြတိုင္း အခမဲ့ေဆးကုတာေတြလုပ္ေပးတယ္။ သူလို ဆရာဝန္မ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီး ေပၚေပါက္လာရင္ေကာင္းမွာပဲလို႔ ေတြးမိတယ္

ေျပာတာေတြမ်ားသြားၿပီ.. ဒီစာအုပ္ေလးကို ဖတ္ၿပီး ဆရာဝန္ျဖစ္မဲ့ ညီငယ္ ညီမငယ္မ်ားကို အတုယူေစခ်င္တယ္…. ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္ ညီငယ္ ညီမငယ္မ်ားကို ဖတ္ဖို႕ တိုက္တြန္းလိုက္ပါရေစေနာ္….

ခင္ျမတ္
(၈.၁၁.၀၉)